धान दिवसका अर्थहीन झाँकीहरु

मनिकर कार्की निवर्तमान
१५ गते औपचारिक रुपमा धुमधामका साथ धान दिवस अर्थात् रोपाईं जात्रा मनाएको देखियो । केही वर्षपहिलेदेखि सरकारले १५ असारलाई औपचारिक रुपमा धान दिवसको रुप्मा मनाउँदै आएको छ । सोही बेलादेखि असार १५ लाई रोपाईं जात्राको रुपमा मनाउन थालिएको छ । यसलाई श्रम संस्कृति मान्ने हो भने ठीकै छ । यसले श्रमको सम्मान गरेको भन्न सकिएला । तर, जसरी धान दिवसका दिन झाँकीहरु देखियो, त्यसमा भने सहमति जनाउन सकिने अवस्था रहेन ।

मन्त्री र सरकारी अधिकारीहरु नै संलग्न भएका कतिपय धानदिवसका झाँकीहरु अनौठो र उत्ताउलो खालको पनि देखियो । सामाजिक सञ्जालमा धेरैले खेतमा डुबुल्की मारेर तस्बिरहरु खिचाए अनि पोष्ट गरे । यसपालीको धान दिवसमा मन्त्रीले गमलामा रोपाईं गरे अनि सरकारी अधिकारीहरुले बिउको माला लगाएर पर्व मनाए ।अनि बजारियाहरुले खेतमा डुबुल्की मारेर सेल्फी खिचाए । सतहमा देखियो हामी कृषि पेशाप्रति कत्तिको चिन्तित छौं । कत्ति सम्मान गर्छर्ाा भन्ने कुरा । मन्त्रीदेखि सरकारी अधिकारी तथा सरोकारवाला संघसंस्थाहरु सम्मले धानदिवसलाई बडो रोचक र यादगार रुपले मनाएको देखियो । तर, त्यसले वास्तविक रुपमा किसानको समस्या र कृषिलाई सम्मान प्रकट गरेको भान भएन । बरु कृषिलाई एक दिनको मनोरञ्जनको रुपमा लिने संस्कृति जन्मिएको झैं लाग्यो ।

अमलटारीको सम्पत्ति

मनिकर कार्की निवर्तमान

 केही दिनदेखि नै कामको सिलसिलामा नवलपरासी जानुपर्ने थियो, तर अवसर मिलेको थिएन । यसपटक भनें अनायासै नवलपरासीतिर हर्ुइंकिने सोच बनाएँ र तीन बजे बुटवल छाडें । बुटवलबाट एक्लै मोटरसाइकलमा हर्ुइंकिंदा त्यत्ति जाँगर चलेको थिएन । किनकि सामान्यतया केही लामो यात्रामा कोही न कोही साथीको सख्त जरुरत हुन्छ जो । यद्यपि मौसममा आएको बदलीसँगै बाटोमा कडा घाम थिएन र पानी पनि परेको थिएन । वषर्ात्को सुरुवातसँगै पलाउँदै गरेको रुख बिरुवाका नयाँ पालुवाले वातावरण हरित तुल्याएको थियो नै गर्मीयाममा आकाशभरि टम्मै छाएको बादलुको च्यादरले शीतल महशुस भइरहेको थियो । अनि त मौसममा देखिएको अनुकूलताले मलाई ताजगी बनाउँदै लग्यो र एक्लो यात्रा पनि रोमाञ्चित हुँदै गयो । नवलपरासीको गोछडा पुग्दा साँझको ठीक पाँच बजेको थियो । गोछडा पुगेपछि डण्डाका एक जना मित्र कृष्ण गैरेसँग सर्म्पर्क भयो । अब त्यस रात अमलटारीको होमस्टेमा बस्ने निधो गरियो ।

भाषणमुखी बजेट

मनिकर कार्की "निवर्तमान"

सरकारको वाषिर्क कार्यतालिका अनुसार यसपाली पनि सरकारका अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलले व्यवस्थापिका संसदमा आगामी आर्थिक वर्ष२०७३/०७४ को लागि बजेट प्रस्तुत गरेका छन् । अर्थमन्त्रीले सरकारी आम्दानी र खर्चको विवरणको रुपमा आगामी आर्थिक वर्षा लागि रु. १० खर्ब ४८ अर्ब ९२ करोडको जम्बो बजेट प्रस्तुत गरेका छन् । चालू आर्थिक वर्षो तुलनामा यो बजेट २८ प्रतिशतले बढी हो । अघिल्लो वर्षनेपाली कांग्रेस नेतृत्वको सरकारले रु. ८ खर्ब १९ अर्ब ४७ करोडको बजेट प्रस्तुत गरेको थियो । यस वर्षो कूल बिनियोजित बजेटमध्ये चालर्ूखर्च तर्फरु. ६ खर्ब १७ अर्ब १६ करोड अर्थात् ५८.९ प्रतिशत, पू“जीगत खर्चतर्फरु. ३ खर्ब ११ अर्ब ९५ करोड अर्थात् २९.७ प्रतिशत र वित्तीय व्यवस्थापन -आन्तरिक तथा बाह्य ऋणको सा“वाब्याज भुक्तानी) का लागि रु. १ खर्ब १९ अर्ब ८१ करोड अर्थात् ११.४ प्रतिशत व्यवस्था गरिएको छ । यसरी भूकम्पका कारण क्षत्रि्रस्त भौतिक सम्पत्तिहरुको पुनःनिर्माण र नवनिर्माणमा केन्द्रीत भनिएको बजेटको पू“जीगत खर्च एकतिहाई भन्दा कम हुनु र बजेटमा धेरै लोकप्रिय कार्यक्रमहरु समेटिएता पनि स्पष्ट आर्थिक संभाव्यता नभएका कारण बजेट केही हदसम्म वितरणमुखी र धेरै हदसम्म भाषणमुखी देखिएको छ ।