फेवातालमा साइली डुंगा सरर...

त्रिशुलीको किनारमा बालुवा चाल्नेहरु ...

Rising the Sun! A panoramic view from Sarangkot, Pokhara, Nepal.

अहा ! हिमाल हाँसेको !

पोखराको सराङ्कोटमा बिहानी सूर्योदयको साथसाथै सुन्दर हिमालको दृष्यावलोकन गर्नेहरुको लर्को । यहा“बाट माछापुच्छ्रे, अन्नपूर्ण, धवलागिरी लगायतका हिमश्रृंखलाहरुको दृष्यावलोकन गर्न सकिन्छ । यहा“ मौसम खुलेको दिन सूर्योदयको दृष्य हेर्न आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको भीड लाग्ने गरेको छ । तस्वीरः मनिकर कार्की निवर्तमान

कुलेखानीका कोलाजहरू, देशदर्शन २०६८

कुलेखानीको इन्द्र सरोबर

चीसापानी गाड़ी

भिमफेदी, मकवानपुर को पुरानो सदरमुकाम

Glimpse of Hetuda Tour 2068

Martyr's Memorial Park, Hetuda

सिरुबारी एक्सप्रेश

कुनै नया“ कार्य प्रारम्भ गर्दा त्यसको वस्तुगत योजना र पर्ूव तयारीका साथ काम सुरु गर्दा सफलतालाई चुम्न सकिन्छ । यो सहज, सरल र एकहदसम्म व्यवहारिक रुपले स्थापित मान्यता हो । तर, अर्थशास्त्रले हरेक सिद्धान्तलाई निश्चित मापदण्ड र वस्तुगत धरातलका आधारमा स्वीकार गरेझैं कहिलेकाही“ यथावत् मानिने ँअन्य चीजहरु'ले घर गर्दा स्थापित मान्यता गलतसिद्ध हुन पुग्दछ । अथवा भनौं स्थापित मान्यताले सधैं काम गर्दैन । हो, घुमफिर र देश दर्शनको सवालमा पनि पर्ूव निर्धारित योजनाले काम गरेन । लामो समयदेखि कतै घुमफिरमा जाने योजना बनायो, आखिर व्यस्तताको घनचक्करमा जहिले पनि कोही न कोही साथीहरु फसिरहने हु“दा योजना सधैं तुहिने गरेको नमिठो सम्झनालाई यसपालीको बिना योजनाको भ्रमणले मेटाइदिएको छ ।

शनिबारको दिन बिहान घुमफिरमा निस्कने कुरा चल्दा दस बजिसकेको थियो । कुरैकुरामा स्याङ्जामा जारी वालिङ महोत्सव हर्ेन जाने योजना बन्यो । अघिल्लो दिनसम्म घुमफिरमा निस्कने कुनै योजना नै थिएन । तर, एक्कासी घुम्नजाने सुर चलेपछि निकट रहेका साथीहरुस“ग सर्म्पर्क गर्दा उहा“हरुले साथ दिने पक्का भयो र कृष्ण गैरे, खेम घिमिरे, अर्जुन तिवारी र मसहितको चार जनाको टोली स्याङ्जा जाने तयारीका साथ बुटवलबाट मोटरसाइकल हर्ुइंक्याएर उकालो लाग्दा दिउ“सोको दर्ुइ बजिसकेको थियो ।

सिद्धबाबाको पहरो कटिसकेपछि संभवत् भूगोल परिवर्तन भएरै हुनर्ुपर्छ, चिसो सिरेटोको सघनता पनि बढ्दै थियो । पाल्पाको जोरधारामा पुगेर केहीबेर सुस्ताउ“दै तात्तातो पकौडी र बटुक उदरस्थ गरिसकेपछि हामी अघि बढ्यौं । दाया“बाया“ सिनेमाको पर्दाझैं छिनछिनमा परिवर्तन भइरहने दृष्यस“गै बहिरहेका हामी करिब डेढ घन्टाको यात्रापछि राम्दी पुगेर रोकियौं । बर्खाको भेलमा सुसाउ“दै छाल हान्ने कालीगण्डकी हिउ“दको सुख्खायाममा एकदमै शान्त र सौम्य मात्र देखिंदैनथ्यो । नदीमा पानीको सतह घटेर कंकालझैं दाया“बाया“का ढुंगा तथा चट्टानहरु दाह्रानंग्रा देखाएर हा“सेझैं लाग्दथ्यो । त्यसमाथि जर्ीण्ा बन्दै गएको राम्दी पुल मर्मतसंभारको पर्खाइमा टोलाइरहेझैं भान हुन्थ्यो । पुलमा ठूलाठूला मालबाहक सवारीसाधनहरु गुड्दा थर्किने र हल्लिने गर्दथ्यो । सम्बन्धित निकायबाट उक्त पुलले यसरीनै वेवास्ताको नियती व्यहोर्नु पर्ने हो भने कुनै दिन गण्डकी वारीको पाल्पा र पारीको स्याङ्जा दर्ुइ भिन्न मुलुझैं प्रतीत हुन कुनै बेर लाग्नेछैन ।

घट्दै गइरहेको कालीगण्डकीको सुन्दरताको अवलोकन गरिसकेपछि हामी अघि बढ्यौं । बटुवाको जिरोमा पुगेपछि वारीपारीको दृष्यावलोकन गर्ने हेतुले केहीबेर रोकियौं । मेरोलागि अबको भूगोल भने नितान्त नौलो थियो । त्यसैले दाया“बाया“का परिदृष्यलाई सकेसम्म आ“खामा कैद गर्दै अघि बढ्ने कोशिश जारी थियो । एउटा मोटरसाइकल चलाउने जिम्मा मेरै भएकोले धित मरुन्जेल वारीपारीका दृष्यहरुलाई आ“खामा कैद गर्ने मेरो रहरभने पुरा हुन पाएन । त्यसमाथि र्सपझैं बटारिएको बाटोमा नै विशेष ध्यान दिनुपर्ने अवस्था विद्यमान थियो, नत्र एकबारको जुनी गुल्टिन बेल लाग्दैनथ्यो ।

गल्याङ पुग्दा करिब पाँच जति बजेको हु“दोहो । शायद पाल्पाको जोरधारामा उदरस्थ गरेको केही थान बटुक र पकौडीको मिति गुज्रँदै थियो, र नै पेटतिर छाम्दै होटलतिर आ“खा दौडाउ“दै थिए मित्र खेम घिमिरे । मलाई भने भोक भन्दा बढी चियाको तलतल लागेको थियो । त्यसैले छेवैको एउटा होटलमा रोकियौं र चिया अर्डर गर्यौं । पेट छामिरहेका मित्रले अण्डा मगाउ“नुभयो । अण्डा सुन्ने बित्तीकै अण्डा पहिले कि कुखुरा पहिले भन्ने विवाद सुरु भयो र मैले यसमा केही समय अगाडि गरिएको एक अनुसन्धानले पहिले कुखुरा जन्मिएको निश्कर्षनिकालेकोले हाललाई अण्डा पहिले कि कुखुरा पहिले भन्ने विवाद सुल्भिmएको बयान प्रस्तुत गरेर अण्डा-कुखुरी विवादलाई साम्य पार्ने प्रयत्न गरें । अण्डा र चिया सुर्क्याइसकेपछि अघि बढेको हाम्रो यात्रा वालिङस्थित मित्र अर्जुन तिवारीको घर पुग्दा सा“झ परिसकेको थियो ।

तिवारीजीको बाआमा लगायत सबैस“ग चिनापर्ची तथा भलाकुसारी भयो । बा अलिकति राजनीतिक रुपले चिन्तनशील र जागरुक हुनुहु“दो रहेछ । वहा“स“ग निकैबेर वर्तमान राजनीतिक अन्यौलता र आम जनतामा व्याप्त निराशाका बारेमा छलफल चल्यो । त्यसो त तिवारीजीस“ग पनि सैद्धान्तिक रुपले केही राजनीतिक विषयवस्तुहरुमा विमति भएपनि जीवन र जगतलाई हर्ेर्ने वैज्ञानिक दृष्टिकोण तथा समग्र अर्थराजनीतिक रुपान्तरणका केही विषयवस्तुहरुमा हाम्रो मत मिल्छ नै । यद्यपि उहा“ व्यवहारतः अलिक आध्यात्मिक चिन्तनको हुनुहुन्छ, तर म परें बिलकुलर् इश्वरीय आस्था नभएको भौतिकवादी ! त्यसैदिन नागरिक घुमफिरमा स्याङ्जा सिरुबारीको बारेमा तस्वीर सहितको सानो परिचयात्मक आलेख छापिएको थियो । मैले उक्त आलेख देखाउ“दै सिरुबारी घुम्न जान प्रस्ताव गरें । त्यसमा सबै साथीहरु सहमत भइसकेपनि हाम्रो घुमफिरको प्राथमिकतामा वालिङ महोत्सवको सट्टा सिरुबारी नै पर्न गयो । त्यस रात तिवारीजीकै घरमा बास बसियो ।

भोलिपल्ट बिहान सखारै हामी सिरुबारीको यात्रा तय गर्ने ध्येयका साथ हिंड्यौं । तिवारीजी घरायसी काममा लाग्नुभएको हु“दा हाम्रो तीनजनाको टोली नेपालको पहिलो नमूना पर्यटकीय गाउ“ सिरुबारीतर्फअघि बढ्यो । बिहान झिसमिसे अ“ध्यारोमै चिसो सिरेटो र सडकमा पोखिएको हूस्सु छिचोल्दै मोटरसाइकल हर्ुइंक्याउ“दा मुटुनै कमाउलाझैं गरेको थियो । यद्यपि नया“ ठाउ“ घुम्ने लालसाले चिसो सिरेटोको पर्वाह नै नगरी मोटरसाइकलको बत्तिले नागबेली परेको सडकमा पोखिएको अ“ध्यारो चिर्दै हामी अघि बढ्यौं । हेलर्ुइमा पुग्दा हात नै कठ्यांग्रिएर झर्लाझैं भएपछि चियाको चुस्की लिन हामी रोकियौं । हेलर्ुइबाट सिरुबारी जाने बाटो छुट्टनिे रहेछ । मरिच हालेको तातोपिरो चियाको चुस्कीपछि हामी आ“धीखोला तरेर उकालो लाग्यौं । आ“धीखोलाको तिरैतिर उकालो लाग्दा सडकमा बिहानीको मिर्मिरे उज्यालो पोखिइसकेको थियो । कच्ची ग्रामीण सडकमा मोटरसाइकल हर्ुइंक्याउ“दै अघि बढेको हाम्रो यात्रा अर्जुनचौपारी भन्ने ठाउ“मा पुग्दा सा“ढे सात बजेको थियो ।

अर्जुनचौपारीको उकालो हु“दै अघि बढेको हाम्रो यात्राले राउतकोटको उकालोमा पुग्दा विश्राम लियो, खेम दाईको मोटरसाइकल बिग्रिएर । सानो तिनो मर्मत आफैं गर्न कस्सिने खेम दाईले खै कसोकसो गरी मोटरसाइकल बनाएरै छाडे । अब भने बीचबाटोबाट नै ओरालो लाग्नुपर्नेस्थिति टर्यो । धुलो उडाउ“दै खेम घिमिरे अघि बढे हामी दर्ुइ पछिपछि उहा“लाई पच्छ्याउ“दै उकालो लाग्यौं । बिहानै वालिङ छाड्दा तिवारीजीको घरमा पिएको दर्ुइ गिलास तातोपानी र हेलर्ुइको एक कप चियाबाहेक पेटमा केही परेको थिएन । त्यसैले बयले भन्ने ठाउ“मा पुगेपछि एकएक गिलास दुध र अण्डा उदरस्थ गरियो । स्याङ्जाको गाउ“मा पुगेर पनि सहरकैझैं पातलो दूध पिउनुपर्दा साहुनीलाई ँकहा“बाट ल्याएको हो नि दूध' भनी सोध्यौं । तिनले पनि बडो सहजताका साथ "आफूले पालेको छैन, बेच्न ल्याउनेले राम्रो माल ल्याउ“दैन" भनेर टिप्पणी गरिन् । भोको पेटमा पातलै भएपनि एक गिलास दूध र दर्ुइवटा अण्डाले निकै काम गरेझैं लाग्यो ।

बयलेबाट ओरालो लागेपछि यात्राको सबैभन्दा कठिन खण्ड सुरु भयो । मोटरसाइकलको पछाडि सवार मित्र कृष्ण गैरेलाई कहिले धकेल्न लगाउ“दै त कहिले तान्न लगाउ“दै उबडखाबड बाटो जेनतेन पार गर्दै सिरुबारी पुग्दा ठूलो युद्ध नै जितेझैं गर्वको महशुस भयो । स्याङ्जा जिल्लाको पञ्चमूल गाविसको वडा नं. ५ मा पर्ने सिरुबारी नेपालकै पहिलो पर्यटन गाउ“को रुपमा चिनिन्छ । सरकारले सन् २०११ लाई पर्यटन वर्षो रुपमा मनाउने घोषणा गरे अनुरुप सिरुबारी पनि एक उत्कृष्ट ग्रामीण पर्यटन गन्तब्यको रुपमा परिचित छ । स्थानिय अमरज्योति मा.वि. का सहायक प्रधानाध्यापक धन प्रसाद पौडेलका अनुसार औषत दैनिक ३०/४० जना स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकहरु सिरुबारी घुम्न जाने गर्दछन् । त्यहा“ आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरुलाई गुणस्तरीय खानपान र बसोबासका लागि करिब ३५ घरहरुमा होमस्टेको व्यवस्था गरिएको रहेछ । त्यसैगरी पर्यटकहरुलाई तरकारी, सागसब्जी, माछामासु स्थानिय रुपमा उत्पादन गरी खुवाउने र पर्यटकहरुको चाहना र इच्छा अनुसार हरेक सा“झ सांस्कृतिक कार्यक्रम गरिने रहेछ ।

त्यसैगरी स्थानियबासीहरुको घरघरमा सञ्चालित होमस्टेका लागि रोलक्रमका आधारमा पर्यटकहरु वितरण गर्ने व्यवस्थासमेत पर्यटन विकास केन्द्रले मिलाउने गरेको रहेछ । पाहुनालाई स्वागत र सत्कारका लागि फूलमाला र पञ्चेबाजाको समेत व्यवस्था हुने हु“दा पर्यटकहरुले स्थानिय पर्यटन विकास केन्द्रस“ग समन्वय गरी जा“दा खानपान र बसोबासका लागि समस्या नहुने रहेछ । त्यसैदिन फर्किने कार्यक्रम तय भएको हु“दा, फुक्का फिरन्तेझैं घुम्न हि“डेका हामी भने दर्ुइ पाकेट चाउचाउ र दालमोठ झोलामा हाली भोकै फर्किनु पर्यो । तर, सिरुबारीको मनमोहक वातावरण र स्थानियबासीहरुको न्यानो स्वागतले भोक कोसौं टाढा भागिसकेको थियो । करिब एकघन्टा जति भुलिसकेपछि फेरि एकपटक रात बिताउने गरी जाने बाचा गर्दै हामी फर्कियौं । सिरुबारी पुगेर पनि त्यहा“को मौलिक खाना र सांस्कृतिको स्वाद लिने घिडि्गसो भने अधुरै रह्यो ।

अन्त्यमा, गुरुङ र घले बस्तीको बाहुल्यता रहेको उक्त सिरुबारी गाउ“ सफा, सुन्दर र रमणीय त छ“दैछ, स्थानिय जनताको सद्भाव, माया र सहयोग पाउ“दा जोकोहीको मानसपटलमा सिरुबारीले स्थान जमाउने पक्का छ । हामी सबैले आआफ्नो ठाउ“बाट कुनै न कुनै ठाउ“को भ्रमण गरी आन्तरिक पर्यटन पर््रबर्द्धन गर्दै पर्यटन वर्षसफल पार्न सहयोग गर्नु हाम्रो दायित्व हो ।

मनिकर कार्की 'निवर्तमान'

The ButwalToday National Daily

2067.11.07

कर्णाली पुलैमाः बाह्र बजे हावा सरर ....

नेपालगञ्जको पुष्पालाल चोकमा आइपुग्दा गाडीको ट्या“ट्या“ र टु“टु“ले कलंकी चोकको कोलाहलकै झल्को दिन्थ्यो । मंसिरको चिसो सिरेटोले नेपालगञ्जलाई त्यति धेरै असर नगरे पनि बिहानीपखको गुलावी जाडोले भने मन छाएकै थियो । चोकमा गाडीका स्टाफहरु यात्रुहरुलाई बोकु“लाझैं गरी तानातान गरिरहेका थिए । हर्ेदाहर्ेर्दै किया गाडी वाला र माइक्रोबसवालाबीच झडपै पर्लाजस्तो पो भयो त ! जेहोस् अर्को एउटा अलि संयमित स्टाफ आएर समन्वय गर्दा दर्ुइबीचको गलफति टुंगियो । म धनगडी जान हि“डेको बबुरो पनि किया र माइक्रोबीचको जुहारीले एकछिन् त रनभूल्लमै परेँ । पछि माइक्रोबसको दर्ुइसय पचासको अफर स्वीकार गरेर बसको एउटा सिट रिजर्भ गरेर बसे“ । करिब आधा घन्टापछि माइक्रोबसले नेपालगञ्ज त छाड्यो तर कोहलपुरमा पुगिसकेपछि बसले फेरि लामै विश्राम लिनेभयो ।

अघिल्लो दिनको ताजा अपडेटका लागि म अखबारका पानाहरुमा आ“खा दौडाउ“दै थिए“, छेउबाट कसैले कोट्याएझैं लाग्यो । यसो फर्केर हर्ेदा एक जना मयलले कटकट्टीएको, चार ठाउँमा भ्वाङ परेको आधा तन ढाक्ने लुगा लगाएको बालक बसका यात्रुहरुसित पैसा मागिरहेको थियो । मलिन आ“खाले याचना गर्दै हातमा सिफारिसको फोटोकपी बोकेर केही पाउने आशमा बसका यात्रुहरुतर्फहात फिँजाइरहेको त्यो बालकतर्फकतिपय यात्रुहरु खोक्रो सभ्यताको परिचय दिँदै गाली र तिरस्कारको उपहार बर्सर्ााहेका देखिन्थे भने कोही केहीथान सिक्का तेर्स्याइरहेका थिए । मैले पनि आफ्नो खल्तीबाट दर्ुइ रुपै“याको सिक्का निकालेर उसको हातमा राखिदिए“ ।

यो त एउटा प्रतिनिधि घटना मात्र हो । हामी दिनहुँ यस प्रकारका घटना देख्दै र भोग्दै आइरहेका छौं । तथ्याङ्क भन्छ मुलुकभर हजारौंको संख्यामा सडक बालबालिकाहरु रहेका छन् । त्यस्तै जोखिमपर्ूण्ा काम, घरायसी कामका लागि पनि दशौं हजार बालबालिकाहरुलाई प्रयोग गरिएको तथ्य हामीबाट लुकेको छैन । उच्च ओहदाका सरकारी कर्मचारी, पुलिसदेखि मन्त्रीसम्मले बालबालिकाहरुलाई घरेलु श्रमिकको रुपमा राख्ने गरेको र तिनीहरुलाई चरम यातना दिने गरेको खबर बेलाबखत पढ्न, हर्ेन र सुन्नमा आउ“छन् । यी सडक बालकालिकाहरु रहरैले माग्न हिँडेका भने पक्कै होइनन् होला । तिनको उचित हेरविचार र शिक्षादिक्षामा राज्यले कुनै चासो नलिएको प्रष्टै देखिन्छ । यहा“ करोडौं रकम राज्यकोषबाट खर्च गरेर अन्टसन्टको सभासमारोह, यज्ञ, विद्यालयको वाषिर्कोत्सव उद्घाटनका लागि प्रधानमन्त्रीदेखि राष्ट्रिपतिसम्म देशदौडाहमा निस्कन्छन् तर ती दिनहीन बालबालिकाको गास र बासको सवालमा कुनै काम हु“दैन । यस्तै सोच्दासोच्दै बसले अगाडि बढ्ने संकेत स्वरुप प्वा“क्क हरन बजायो म झल्या“स्स ब्युझेंझैं हुनपुगें ।

यतिबेलासम्म बस पनि यात्रुहरुले भरिसकेको थियो । सोचे“ बाटो लामै छ । अब भने बसले रफ्तार लेला नै । तर बस भने ठाउ“ठाउ“मा रोकिंदै यात्रुहरु चढाउने र ओराल्ने गर्दा बुटवल वरपर चल्ने लोकल बसझैं लाग्दथ्यो । बस्ती सकिएपछि बाटोमा बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज पर्ने भएकाले पनि चेकपोष्टले दिएको टाइम कार्डको आधारमा गुड्नु पर्ने र निकुञ्जको बीचबीचमा रहेको चेकपोष्टमा हुने चेकजा“चले चिसापानीसम्मको यात्राले खासै रफ्तार लिन त सकेन नै । र पनि निकुञ्जको वरपर कुनै जंगली जनावरको दर्शन हुन्छ कि भन्ने आशले मेरा आ“खा भने एकटहले सडकछेउको जंगल र झाडीहरुमा केन्द्रित गरेको थिए“ । तर, एकाध रुपमा सुनिने चराचुरुङ्गीहरुको चिरबिराहटबाहेक जनावरको नाममा आम रुपमा देखिने ढेडु बा“दरसम्म पनि दृष्टिगोचर भएन । कर्ण्ााली तरेर चिसापानी पुग्दा मध्यान्हृको बाह्र बजिसकेको थियो । चिसापानीमा पुगरे गाडी रोकियो । म पनि गाडीबाट ओर्लिएर जीउ तन्काउनतिर लागें । बाह्र बजे हावाको झोँकाले पुरै चिसापानी सुसाइरहेको थियो भने कर्ण्ाालीको चिसो स्या“ठले मुटुनै कमाउलाझैं गरेको थियो । गाडीवालाले खाना खान उर्दि जारी गर्यो । म पनि छउतिरको भान्छाघरतर्फलागें ।

करिब आधाघन्टाको विश्रामपछि बसले रफ्तार लियो । अबको भूगोल मेरालागि नितान्त नौलो थियो । नया“ ठाउ“को दृष्यावलीलाई आ“खामा कैद गर्नैको लागि मेरा नजर हरबखत सिनेमाका पर्दाझैं परिवर्तन भइरहने बाहिरी परिवेशमै अल्भिmएका थिए । यद्यपि माइक्रोबसको रफ्तार भने पुरानै गतिमा कायम थियो । हरेक बसस्टपमा घ्याच्चघ्याच्च रोकिइ यात्रुहरु झार्ने र चढाउनमै व्यस्त देखिन्थे, माइक्रोका सहचालकद्वय । छेवैमा बसेका एकजना यात्रुलाई त असह्य नै भएछ क्यारे, ँनेपालगञ्जबाट सात बजे छुटेको बसलाई महेन्द्रनगर पुग्न कति घन्टा लाग्छ - लोकल बसलेझैं स्टपैपिच्छे रोकेर गन्तव्यमा कहिले पुग्छ, हाम्रो कामै नभएझैं दिनभरी सडकमै गुडिरहने -' भन्दै उसहचालक महोदयको झ्या“को झारे । त्यसपछि भने बस रोकिने क्रम अलि कम भयो ।

कैलालीको अत्तरिया पुग्दा त्यस्तै तीन जति बजेको हु“दोहो । बस महेन्द्रनगर जाने हु“दा म लगायत धनगढी जाने केही यात्रुहरुलाई गाडीवालाले अर्को बसमा चढाइदियो । धनगढी जाने बसभने खालिनै थियो । जेहोस्, त्यो कोचाकोच र कोलाहलबाट भने उन्मुक्ति पाएझैं लाग्यो । करिब पन्ध्र मिनेटपछि हामी चढेको बस गुड्यो । नया“ भूगोल र परिवेशका दृष्यहरुलाई आ“खामा कैद गर्न उद्यत मेरा आ“खाहरु भने चारैतिर नाचिरहेका थिए । बसले धनगढी बसपार्कमा पुगी विश्राम लि“दा त्यस्तै चारजति बजेको थियो होला । बसपार्कबाट मित्र सुरेश बमलाई फोन गरे“ र उनकै लोकेशन अनुसार एउटा रिक्सा चढेर अगाडि बढें । छत नभएका रिक्सामा पनि केही नया“पन देखियो । करिब दस पन्ध्र मिनेटपछि मित्र बमको अफिसमा पुगेर हार्दिकता साटासाट भयो र केहीबेर सम्बन्धित कामको बारेमा छलफल पनि भयो । त्यसैदिन धनगढीमा सुदूरपश्चिम महोत्सव सुरु भएको रहेछ । अब यसैपनि धनगढी पुगिसकेपछि महोत्सव त हर्ेर्नै पर्यो । यसअघि मध्यपश्चिमको सर्ुर्खेत महोत्सव अवलोकनको स्मृति ताजै हु“दा सर्ुर्खेत महोत्सवको ह्याङ्ओभर कायमै थियो । त्यसैले महोत्सव हर्ेन लागियो जिविसको प्रांगणतर्फ।

विभिन्न रंगिचंगि ब्यानरहरुले रंगिएको धनगढी बजार सा“झको लोडसेडिगंको समयमा पनि झिलिमिली नै देखिन्थ्यो । औद्योगिक, व्यापारिक, सांस्कृतिक, कृषि तथा पर्यटन मेला नाम दिइएको उक्त महोत्सवमा रहेका घरेलु उद्योग, कृषि, वनपैदावार, जडिबुटी, हस्तकला, स्थानिय प्रविधी, स्थानिय आदिवासीहरुको खाना तथा कलासम्बन्धी स्टलहरु उल्लेखनीय थिए । अल्लोबाट बनेका कपडा, ढाकाबाट बनेका सल, रुमाल, टोपी लगायतका कपडाहरु पनि आकर्षाका केन्द्रविन्दु नै देखिन्थे । महोत्सवको अर्को सबल पक्ष भनेको स्थानिय सुदूरपश्चिमको सांस्कृतिक झा“कीहरु जस्तै थारु नाच, सोरठी नाच, देउडा, झ्याउे आदिको पर््रदर्शनी नै देखियो । समग्रमा सुदूर महोत्सव दर्शकहरुको चहलपहल र कृषि, औद्योगिक, हस्तकला, स्थानिय प्रविधी आदिको पर््रदर्शनीका लागि उल्लेखनीय नै देखियो । र पनि अन्य स्थानहरुमा झैं त्यहा“पनि स्थानिय उत्पादनको बिक्री पर््रवर्द्धनमा भन्दा बजारी सामानहरुको बिक्रीलाई विशेष जोड दिइएको देखियो । आखिर चरम् उपभोक्तावादी चिन्तनमा फँसिसहेका हामीले जस्तोसुकै महोत्सव र मेलाहरुमा पनि उही बहुराष्ट्रिय निगमका उत्पादनहरुको बिक्री र पर््रवर्द्धनलाई नै जोड दिइरहेका न छौं ।

त्यसदिन दिन मित्र सुरेश बमकै घरमा बस्ने कार्यक्रम तय भयो । अघिल्लो दिन कर्ण्ाालीको भात अलि बढीनै भएछ क्यार ! सा“झसम्म ठीक रहेको मेरो पेटले भोलिपल्ट बिहानै भने धोका दियो । बजारतिर गएर ओखतीका गोली निलेपछि भने केही राहतको अनुभूति भयो । बिहानको खाना खाइओरी निस्क“दा दस बजिसकेको थियो । मित्र सुरेशले मलाई बसपार्कसम्म छाडिदिनुभयो । म भने महेन्द्रनगर घुम्नका लागि त्यसतर्फजाने बसमा चढें । करिब पन्ध्र मिनेटपछि छुटेको बस अत्तरियामा आधाघन्टा रोकियो । त्यसपछि पनि बसको गतिले रफ्तार लिन सकेन । हुनत धनगढीबाट छुटेको बसले लोकल गर्ने नै भयो । मलाई भने बसको रफ्तार र गति भन्दा पनि नया“ भूगोल र परिवेशलेनै आकषिर्त पारिरहेको थियो । बसले महेन्द्रनगर पुर्याउ“दा दिउ“सोको करिब दर्ुइ बजेको हु“दोहो । महेन्द्रनगरको बसपार्कमा ओर्लिएपछि बसपार्कको छेवैमा र्सार्वजनिक सौचालयको ठेक्का लिएर बसेका गुल्मी घरभएका बुद्धिलाल भुसालस“ग भलाकुसारी भयो । त्यसपछि महाकाली पारी रहेका चा“दनी र दोधारा जोड्ने संभवत नेपालकै सबैभन्दा लामो झोलुंगे पुल हर्ेर्ने रहरले त्यतातिरको बारेमा सोधपुछ गरें र उनैको सल्लाह अनुसार मोटरसाइकल ट्याक्सीमा चा“दनी दोधारा जान भनेर निस्किए“ ।

मोटरसाइकल ट्याक्सीका चालक सुरेश सिंह भाटस“ग चा“दनी दोधारा पुलको अवलोकनका लागि दर्ुइ सय रुपैंयामा कुरा मिल्यो । त्यसपछि करिब एघार किलोमिटरको कच्ची सडकमा धुलो उडाउ“दै हर्ुइकिइयो, मोटरसाइकल ट्याक्सीमा । अरु र्सार्वजनिक सवारी साधनहरु नचल्ने हुनाले चा“दनी दोधारा जानका लागि सवारीको एकमात्र विकल्प मोटरसाइकल ट्याक्सी रहेछ । लामो समयदेखि सुदूर पश्चिममा पत्रपत्रिका व्यवसाय गर्दै मोटरसाइकल ट्याक्सी चालक -धनी) भाटले पार्टटाइम पेशाका रुपमा चा“दनी दोधारामा मोटरसाइकल ट्याक्सी चलाउ“दै आएका रहेछन् । उनले आफ्नो पेशाका साथै समसामयिक राजनीतिक परिवर्तनका बारेमा पनि आफ्नो गुनासो पोखे । लामोसमयदेखि पत्रपत्रिका बेच्दै आएका उनीले सुदूर पश्चिमका मिडियाहरुको प्रभाव र स्थितिका बारेमा पनि आफ्ना अनुभव बा“ड्ने काम गरे ।

बाटोमा यस्तै भलाकुसारी गर्दै करिब चालिस मिनेटको यात्रापछि हामी चा“दनी दोधारा जोड्ने झोलुंगे पुलमा पुग्यौं । करिब डेढ किलोमिटर लमाइ भएको उक्त झोलुंगे पुलमा आठवटा खम्बाहरु रहेछन् । प्रशासनिक लगायत सबै कामका लागि दिनहु“ महाकालीवारी आउनुपर्ने चा“दनी दोधारा निवासी आम नेपालीहरु महाकालीमा पुल नहु“दा निकै समस्यामा परेका थिए भन्ने सहजै अनुमान गर्न सकिन्थ्यो । पुल बनिसकेपछि उनीहरुलाई आवतजावत गर्न त केहीहदसम्म सजिलो भएको रहेछ तर अझैपनि महेन्द्रनगरबाट कुनै र्सार्वजनिक सवारी नचल्दा उनीहरु मोटरसाइकल ट्याक्सीको महंगो भाडा तिररे एउटै मोटरसाइकलमा तीनचारजनाको जोखिमपर्ूण्ा यात्रा गर्न बाध्य रहेछन् । सम्बन्धित निकायले चा“दनी दोधारा जोड्ने झोलुंगे पुलसम्म नियमित रुपमा जीप संचालन गरे महाकाली पारिका जनताहरुलाई निकै राहत हुने थियो कि !

समग्रमा मेहनती र जागरुक मोटरसाइकल ट्याक्सी चालक भाटले धेरै कुराको बारेमा जानकारी दिए । उनको सहयोग र सद्भावका लागि साधुवाद !

मनिकर कार्की 'निवर्तमान'

The Butwal Today National Daily

2067.10.11